خواندن روی صفحۀ نمایش و خواندن پرینت کاغذی چه فرقی دارند؟

آیا وقتی دانش‌آموزان به جای پرینت کاغذی، درس‌هایشان را آنلاین می‌خوانند خوب یاد می‌گیرند؟ خواندن روی صفحۀ نمایش در مقایسه با خواندن پرینت کاغذی به چه نتایجی منجر می‌شود؟ تحقیقات نشان می‌دهد که مطالعۀ آنلاین مطالب، منجر به درک کمتر و بازتاب انتقادی کمتر می‌شود. سوال این است، این نتیجه برای یادگیری دانش‌آموزان و برای جامعه چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

تفاوت مطالعۀ من در فضای آنلاین نسبت به پرینت کاغذی

من برای مطالعات پژوهشی زمان زیادی را جلوی لپ‌تاپم می‌گذرانم. اما، وقتی می‌خواهم برای لذت مطالعه ‌کنم، معمولاً سراغ کتاب‌های پرینت شده می‌روم.

خواندن آنلاین من، نسبت به مطالعۀ پرینت کاغذی کاملاً متفاوت است. در خواندن آنلاین، به جای مطالعۀ طولانی و دقیق، متن را خیلی سریع مرور می‌کنم و به دنبال کلمات کلیدی می‌گردم. کلماتی که ممکن است به موضوع تحقیق من مربوط باشند. اگر بخواهم بر با تمرکز بیشتر مطلبی را بخوانم، مقالات آنلاین را پرینت می‌گیرم. زیرا روی نسخۀ پرینت شده بهتر می‌شود تمرکز کرد.

امروزه دانش‌آموزان در دنیای دیجیتال همراه با تمام مزایا و آشفتگی‌هایش بزرگ می‌شوند. در دنیای آنلاین، تنوع شیوه‌های توسعه یافته برای مطالعۀ دانش‌آموزان و پیامدهای احتمالی آن حیرت‌آور است.

خواندن آنلاین یا مطالعۀ کتاب

دنیای دیجیتال

دنیای دیجیتال بیکران است و هیچ نشانه‌ای از کند شدن سرعت تولید داده در این دنیای بدون مرز، به چشم نمی‌خورد. تجربه‌های دیجیتال ما، به دلیل محتوای غنی رسانه‌ها و پیوند سریع به سایت‌های دیگر مدام در حال گسترش هستند. دنیای آنلاین برای ما، دسترسی راحت به داده، انعطاف‌پذیری دیدگاه و هزینه‌های اغلب ارزان‌تر از پرینت مهیا می‌کند. در این فضا ما به سرعت از رویدادهای جهان آگاه می‌شویم و می‌توانیم به هر کدام از رویدادها به نوبۀ خود واکنش فوری نشان دهیم و در آنها مشارکت داشته باشیم.

اما این همه اطلاعات بی‌غرض یا حتی مرتبط با نیازهای ما نیستند. سرعت گزارش رویدادها آنقدر زیاد شده است که به ما فرصت ارزیابی اعتبار منابع را نمی‌دهد. با دریافت سریع اطلاعات نمی‌توان تفکر انتقادی داشت یا در نظردهی اندکی تأمل کرد. سوزان گرینفیلد، عصب شناس دانشگاه آکسفورد، سال 2014 در مصاحبه با  ABC می‌گوید :

« داشتن اطلاعات به منزلۀ دانش نیست. شما می‌توانید با اطلاعات و حقایق بی‌پایان بمباران شوید، اما اگر آنها را درک نکنید، چیزی به دانش شما اضافه نمی‌شود. موقع گشت و گذار در یوتیوب یا گوگل، در مواجهه با مطلبی شما ممکن است «وای» یا «وَی» بگویید، اما در واقع آن مطلب را اصلاً درک نکرده باشید.»

انطباق با دنیای پر سرعت

در سال 2018، سالی بلوندل، روزنامه‌نگار نشریۀ شنوندگان نیوزلند، با یک عصب شناس به نام مریان ولف مصاحبه کرد. آنها بیان کردند که: «خواندن از روی صفحۀ نمایش نسبت به پرینت کاغذی به طور کلی، دارای چند جنبه است، که منجر به نوعی متفاوت از توجه و سرعت متفاوت پردازش می‌شود. این نگرانی وجود دارد که رسانه‌های دیجیتال و حجم عظیم اطلاعات و ارتباطات آنلاین، مردم را به خواندن سریع و سطحی دعوت ‌کنند. وقتی مردم روز به روز سطحی‌تر و سطحی‌تر مطالعه کنند و برای درک پیچیدگی مسائل عمیق نشوند، به مرور بیشتر جذب اخبار سطحی نادرست یا اخبار بی‌کیفیت‌تر خواهند شد. در نتیجه، جوانان به مرور چیزی جز آنچه لازم است، نمی خوانند، و همین نیازها را هم اغلب با علائم اختصاری می‌نویسند.»

پژوهشگری به نام زیمینگ لیو اشاره می‌کند که: «خواندن از روی صفحۀ نمایش ویژگی‌های مشخصی دارد. در این نوع مطالعه، زمان بیشتری برای مرور و شناسایی کلمات کلیدی صرف می‌شود و خواندن مطالب یکباره، غیرخطی و انتخابی‌تر می‌شود. در عوض زمان کمتری صرف خواندن عمیق و متمرکز می‌شود و توجه پایدار به مطلب کاهش می‌یابد.»

بررسی این مسائل برای دانش‌آموزان کم‌سن‌تر الزامی است. زیرا سازگاری آنها با دنیای سریع دیجیتال، ممکن است عملکرد مغزشان را تغییر دهد و بر توانایی آنها در توسعۀ مهارت‌های خواندن تاثیر بگذارد. انعطاف‌پذیری سیستم مغزی، هزاران سال ما را زنده نگه داشته است. مغز ما می‌تواند به تغییرات محیط و چالش‌های آن پاسخ مناسب دهد و با آنها منطبق شود. بنابراین موقع مطالعه از هر رسانه‌ای، مغز همواره تشویق می‌شود خود را با ویژگی‌های آن رسانه سازگار کند.

سوزان گرینفیلد، در ویدئوی فناوری و ذهن انسان می‌گوید: «مغز کودک، جوان است و توانایی تکاملی برای سازگاری با محیط دارد. اگر شما او را در شرایطی قرار دهید که سرعت زیاد و توجه کم مورد نیاز است، مغز اجباراً سازگار خواهد شد. سپس اگر همان کودک را در محیطی قرار دهید که تمرکز طولانی مدت لازم است، او آن مهارت را تمرین نکرده است. بنابراین نمی‌تواند کارش را خوب انجام دهد.»

حال سوال این است، آیا با شیوه‌های دیجیتال، می‌توان خواندن عمیقی که برای ارزیابی و پاسخ سنجیده به داده‌ها لازم است را تقویت کرد؟

خواندن پرینت کاغذی و خواندن دیجیتال

نائومی بارون در سال 2017 در مقاله‌ای با عنوان «خواندن در عصر دیجیتال»، به مرور تحقیقات انجام شده دربارۀ این موضوع پرداخت. این مقاله شامل بررسی نتایج مطالعۀ آکرمن و گلداسمیت در سال 2011 بود. این مطالعه خاطرنشان کرد که وقتی دانش‌آموزان حق انتخاب بین خواندن دیجیتالی و پرینت کاغذی داشته باشند، خواندن دیجیتال با صرف زمان کمتر را انتخاب می‌کنند و نمرات درک مطلب پایین‌تری می‌گیرند.

در تحقیقی دیگر شوگار و همکاران (2011) دریافتند، شرکت‌کنندگانی که روی صفحۀ نمایش مطالعه می‌کنند کمتر از خواندن نسخۀ پرینت شده استراتژی‌هایی مانند یادداشت‌برداری را به کار می‌گیرند. در مقالۀ بارون به تحقیقات اخیر کافمن و فلانگان (2016) هم اشاره شده است. در این تحقیقات، دانش‌آموزانی که مطالب را به‌صورت دیجیتالی خوانده بودند در پاسخ به سوالات مشخص از متن به خوبی عمل کردند. اما کسانی که مطالب پرینت شده مطالعه می‌کرده بودند، در سوالات انتزاعی که نیاز به استدلال و استنباط دارند، بهتر عمل کردند.

خود بارون در سال‌های 2013 و 2015 تحقیقاتی روی بیش از 400 دانش‌آموز از پنج کشور مختلف انجام داد. 86 درصد دانش‌آموزان برای خواندن متون طولانی‌تر، پرینت کاغذی را ترجیح می‌دادند. 78 درصد آنها موقع خواندن برای لذت، انتخابشان پرینت کاغذی بود. 92 درصد گفتند که هنگام خواندن پرینت کاغذی راحت‌تر تمرکز می‌کنند. بیشتر از 85٪ دانش‌آموزان ایالات متحده ادعا داشتند که موقع خواندن در محیط آنلاین احتمال دارد چند کار را با هم انجام دهند، در حالی که فقط 26٪ آنها هنگام خواندن پرینت کاغذی می‌توانستند به کارهای دیگری هم بپردازند.

تأثیر اینترنت بر رفتار مطالعه در مقایسه با پرینت کاغذی

کتاب‌های الکترونیک

ریچ، یو و وارشار در سال 2016 در گزارشی با عنوان «استفاده از کتاب‌های الکترونیکی مبتنی بر تبلت برای کودکان بسیار خردسال (0 تا 2 سال)» اظهار داشتند که کتاب‌های الکترونیکی پیشرفته با صداها، انیمیشن‌ها و بازی‌ها می‌توانند حواس کودکان را پرت کرده و یادگیری را کاهش دهند.

این محققان همچنین دریافتند که اگر کتاب‌های الکترونیکی، برای پشتیبانی از خواندن طراحی شوند و فاقد ویژگی‌هایی باشند که صرفاً برای سرگرمی و موجب حواس‌پرتی هستند، باز هم درک کودکان از یک داستان در سطح مشابهی خواهد بود.

بزرگسالان هنگام به اشتراک گذاشتن کتاب الکترونیکی، اغلب دربارۀ پلت‌فرم کتاب با هم صحبت می‌کنند. در حالی موقع خواندن کتاب پرینت کاغذی، مکالمات آنها بیشتر دربارۀ محتوای کتاب است.

البته در مقایسه با کتاب پرینت شده، کتاب‌های الکترونیکی و فناوری دیجیتال می‌توانند برای خوانندگان بی‌میل بسیار جذاب باشند. مطالعۀ موسسه ملی سوادآموزی در سال 2015 دربارۀ دسترسی کودکان به کتاب‌های الکترونیکی نشان داد که با استفاده از کتابهای الکترونیک، میزان مطالعۀ پسران به طور متوسط 4/8 ماه افزایش یافته است و دختران 2/7 ماه. علاوه بر این، درصد پسرانی که احساس می کردند خواندن مشکل است، تقریباً از 28 درصد به 9/15 درصد کاهش یافت. این نشان می‌دهد اعتماد آنها به توانایی خواندنشان در نتیجه این پروژه افزایش یافته است. به علاوه، درصدی از دانش‌آموزان که فکر می‌کردند مطالعه جذاب است از 4/34 درصد به 5/66 درصد افزایش یافت.

در یک پروژه با عنوان «تأثیر کتاب‌های الکترونیکی بر خواندن کودکان» 14 مقاله با این موضوع بررسی شده است. این پژوهش خاطرنشان می کند که «اگر کتاب های الکترونیکی به درستی انتخاب شوند و به شیوۀ درست استفاده شوند، گاهی بهتر از کتاب‌های پرینت شده، مهارت‌های سوادآموزی کودکان را افزایش می‌دهند.

در این تحقیق مشخص شد که کودکان مناطق محروم که در معرض خطر ناتوانی‌های یادگیری هستند و زبان‌آموزان زبان انگلیسی، اگر از تمام امکانات کتاب‌های الکترونیکی بهره‌مند شوند، مهارت‌های سوادآموزی آنها افزایش چشم‌گیر می‌یابد. کتاب‌های الکترونیکی مهارت‌های واج‌شناسی، دامنۀ واژگان و درک مطلب را به شدت بهبود می‌بخشد. . یادگیری دیجیتال و خواندن کتاب الکترونیکی یک استراتژی جبرانی بالقوه برای این کودکان است.

ترکیب مطالعۀ پرینت کاغذی و خواندن آنلاین

خواندن پرینت کاغذی و آنلاین به طور کامل در زندگی روزمرۀ دانش‌آموزان ما جا افتاده است. خواندن آنلاین مطالب تکامل یافته است تا امکان مطالعۀ سریع و دریافت وسیع اطلاعات برای دانش‌آموزان فراهم شود.

مقالۀ بارون دربارۀ تحقیقات بین سال‌های 2013 تا 2015، گزارش می‌دهد که به نظر دانش‌آموزان شرکت‌کننده در تحقیق، خواندن دیجیتالی مطالب، مزایای جالب توجهی دارد. این مزایا شامل توانایی خواندن در تاریکی، سهولت و سرعت در یافتن مطالب جدید، صرفه جویی در کاغذ و امکان انجام چند کار در حین خواندن، می‌باشد.

در این گزارش دانش‌آموزان اظهار داشتند که مطالعۀ پرینت کاغذی از نظر زیبایی‌شناختی لذت‌بخش‌تر است. آنها می‌گفتند: «من بوی کاغذ را دوست دارم» مزیت دیگر پرینت کاغذی این است که آنها می‌توانند ببینند و احساس کنند که کجای متن کتاب هستند.

دانش‌آموزان می‌گویند برای اشتراک‌گذاری با دوستان و مطالعه قبل از خواب پرینت کاغذی بهتر است. اما برای زمانی که نمی‌خواهند دوستانشان بدانند چه چیزی می‌خوانند و زمانی که در سفر هستند، کتاب‌های الکترونیکی مناسب‌تر از کتاب‌های پرینت کاغذی هستند.

خواندن پرینت کاغذی به ما اجازه می‌دهد تا سرعت را کاهش دهیم و به فرآیند پیچیدۀ خواندن عمیق زمان بدهیم. پرینت کاغذی به ما فرصت می‌دهد حقیقت را تشخیص دهیم، تجزیه و تحلیل انتقادی داشته باشیم و نتیجه‌گیری کنیم. با خواندن از روی کاغذ زیبایی رسیدن به دانش و خرد لازم برای حفظ یک جامعۀ خوب را درک می‌کنیم.

خلاصه اینکه باید بدانیم چگونه از هر دو روش پرینت کاغذی و خواندن از روی صفحۀ نمایش بهترین بهره را ببریم. ما باید به دانش‌آموزان خود بیاموزیم که هنگام مطالعه کدام رسانه برای کدام هدف مناسب‌تر است. بهترین روش مطالعه در آینده داشتن مغزی با توانایی دوگانه است. مغزی که از مهارت‌های بهینۀ هر دو سبک استفاده می‌کند تا دانش‌آموزان به مطالعۀ پرینت کاغذی و خواندن آنلاین مسلط باشند.

این مطلب ترجمه‌ای آزاد از مقاله‌ای است که توسط لیزا اسکات (2021) در وبسایت https://natlib.govt.nz منتشر شده است.

برای استفاده از خدمات پرینت ارزان قیمت و باکیفیت به صفحۀ “ثبت سفارش پرینت آنلاین” مراجعه کنید. ما هر تعداد صفحه پرینت سیاه سفید و پرینت رنگی را که لازم داشته باشید در کوتاه‌ترین زمان آماده و ارسال می‌کنیم.